Archeologiemuseum Houten: Een plek voor alle Houtenaren

https://www.rtvutrecht.nl/nieuws/3482040/vasthoudende-wethouder-stoft-plannen-voor-houtens-museum-af

Vasthoudende wethouder stoft plannen voor Houtens museum af. Interview RTV Utrecht d.d. 12-10-2022 met wethouder van den Berg en Bert van der Houwen

Houten – De plannen waren er al wat langer, maar nu wil wethouder Wouter van den Berg er nog binnen deze collegeperiode werk van maken: een eigen museum voor Houten. De wethouder vindt al langer dat de stad genoeg verhalen te vertellen heeft voor een groter publiek en is daarom eerste ideeĆ«n aan het verzamelen hoe de historie van de plek en de omgeving in een museum gebundeld zou kunnen worden.

De basis voor zo’n museum zou zomaar de archeologische zolder kunnen zijn in het oude stationsgebouw in Houten. Hier stapelen zich talloze schoenendozen op langs de muur, met daarin scherven en resten van opgravingen rondom Houten. “Dit is eigenlijk achterstallig werk van de afgelopen 40 jaar”, vertelt vrijwilliger Bert van der Houwen die de zolder met negen andere vrijwilligers in leven houdt. “Houten is natuurlijk ontzettend gegroeid, er is veel grond verzet, veel gebouwd en daar zijn heel veel noodopgravingen geweest. We moeten er dan als hobby-archeologen op de uitkijk staan en heel snel zijn zodat we wat dingen kunnen verzamelen. Want de vondsten komen niet automatisch onze kant op. Die doen we dan in zo’n doos en in sommige gevallen moeten de opgravingen zelfs nog gewassen worden. Onze archeologische werkgroep moet dat nog uitwerken allemaal.”

Bert van der Houwen met wethouder Wouter van den Berg op de archeologische zolderHet is een indrukwekkende verzameling – uit de dozen komen amforen of koehoorns van zo’n 2000 jaar oud tevoorschijn. In de grote vitrinekast in de grootste kamer van de zolder liggen scherven, netjes gesorteerd naar het tijdperk waar ze bij horen: steengoed uit de middeleeuwen, maar ook tegels van voor Christus. Zelfs de wethouder is verbaasd als hij hier komt kijken. Veel scherven of resten worden ook door kinderen langs gebracht. “En iedereen mag die scherven zomaar oppakken?” vraagt hij aan Bert. Die is er ontspannen onder. “Ja hoor, je moet ze dan wel in het juiste vak terug leggen.” Ze gniffelen allebei.

‘Een plek voor alle Houtenaren’

Het geeft misschien aan dat de archeologische zolder weliswaar met veel liefde is samengesteld, maar toch geen echt museum is, zonder curator en zonder een officiƫle collectie. In de aangrenzende ruimte staat een maquette van het Fort Fectio, een Romeins castellum dat in de buurt van het Fort Vechten lag. Zoals het er in de 3e eeuw uit moeten hebben gezien, in moeizame handarbeid gebouwd door de vrijwilligers van de archeologische zolder.

De archeologische zolder zit al heel wat jaren in het oude stationsgebouw van Houten. Tien vrijwilligers verzamelen hier historische vondsten die rondom Houten worden opgegraven. Dat gaat vaak op eigen initiatief, zodra er een bouwplek is, haasten de vrijwilligers zich om scherven, kruiken of andere historische voorwerpen veilig te stellen voor hun eigen museum. 
De vrijwilligers maken deel uit van de Archeologische Werkgroep ā€˜Leen de Keijzerā€™. Deze groep amateurarcheologen houdt zich bezig met archeologie in Houten, Schalkwijk, ā€™t Goy en Tull en ā€˜t Waal, en het Kromme Rijngebied in het algemeen. De werkgroep is aangesloten bij de AWN (Archeologische Werkgemeenschap voor Nederland). De leden beoordelen plannen, doen opgravingen (op verzoek van gemeente of provincie), conserveren, bestuderen en bewaren archeologische vondsten en gegevens. De archeologische zolder heeft ook een vakbibliotheek met boeken over archeologie.

Op dit moment is de tentoonstelling ‘Kastelen, kruiken en kloostermoppen’ te zien. De archeologische zolder is geopend op dinsdagen en zaterdagen, tussen 11 en 15 uur.

Wethouder Wouter van den Berg: “Er zijn heel veel Houtenaren zoals Bert die betrokken zijn bij de rijke historie van Houten. We willen die museumfunctie uitbreiden tot een volwaardig museum. Die trekjes heeft de zolder natuurlijk al wel, dat is geweldig. Er is ook veel kennis. We willen wel een plek creĆ«ren waar je de historie van Houten in zijn volle omvang kan beleven. Als je niet weet waar je vandaan komt, weet je ook niet waar je naar toe gaat. Een plek met archeologie, maar ook met hedendaagse verhalen en verschillende vormen, digitaal, fysiek, deze zolder hoort daar wel helemaal bij. Een plek voor alle Houtenaren.”

Bert van der Houwen raakt er niet snel over uitgepraat. Aardewerk, een pot die uit een waterput is gered, spinsteentjes voor schapenwol – allemaal voorwerpen met grote historische waarde. “Soms ben ik er zelf verbaasd over dat nog steeds niet alle Houtenaren weten dat wij hier zitten.” Even verderop wijst hij nog een bijzondere vondst aan, een deel van een Romeinse grafsteen. “Die is al in de tijd van de Romeinen door midden gekliefd waarschijnlijk. En vaak zijn deze oude stenen gewoon gebruikt om de eerste gebouwen van Houten mee te bouwen, de kerk bijvoorbeeld. Want er waren niet genoeg stenen.”

Weinig ruimte op zolder

Een museum voor Houten ziet Bert ook wel zitten. “Het idee om het verhaal te vertellen hoe Houten is ontstaan en om dat een permanente plek te geven – dat vind ik een heel mooi idee. Wij hebben hier misschien best wat dingen, maar er is ook een hele topografische collectie, kaarten die in Wijk bij Duurstede nu liggen opgeslagen. Daar zouden veel meer mensen van kunnen genieten. Dat is iets wat we hier niet kunnen tentoonstellen, want we hebben ook geen wanden om het allemaal kwijt te kunnen, dit is maar een zolder.”

En ook de wethouder heeft meteen een idee om de collectie uit te breiden. “In Flevoland ligt nog steeds een oude boomstamkano die hier is opgegraven, die zouden we ook heel graag naar Houten willen halen.” Over de kosten van zo’n museum wil de wethouder nog niets kwijt. “Begin volgend jaar wil ik de eerste ideeĆ«n hebben verzameld en ik wil er in ieder geval nog in deze collegeperiode werk van gaan maken.”