Detailonderzoek Aardewerk Singel 56 – Odijk

Altijd leuk in Corona-tijd: PUZZELEN! Heb jij ook zin in archeologisch puzzelwerk, doe mee! Dat kan met de onderstaande informatie.

Er zijn namelijk veel scherven gevonden met name in spoor S69, WP#3 (Werkput #3, Spoor S69).

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is image-1.png
Werkput #3 (WP#3)

(Voor een algemene indruk van de opgraving: klik hier!) Zo’n hele vracht scherven levert de nodige extra vragen op: horen er scherven bij elkaar (dus zijn ze van één pot) of?

Wat voor aardewerk? Potvorm?

Wat vertellen de randen?

Vraag? Hoort er iets bij elkaar of?;

Links: (Bolle) buitenkant. Rechts: (Holle) binnenkant.
Horen deze scherven bij één pot?

Tip! 👉 Ga met de muis op de ronde witte stip < > op de foto staan. Met de muis kan je de scheidslijn heen en weer halen, zodat je beide foto’s kunt vergelijken! 🖱 Zodra het symbool van de muis verandert, kan je de linker-muistoets indrukken en ‘slepen’ om de lijn heen en weer te halen … Probeer het maar!

Op basis van de overeenkomsten: Buitenkant roze-lichtbruin, grof besmeten, en binnenkant zwart, met aangekoekte laag, is het aannemelijk dat deze scherven tot één enkele pot behoren. (MAE = 1).

Eenzelfde aanpak was voor de volgende set scherven;

In dit geval zijn de buitenkanten roze-lichtbruin grof besmeten, maar de binnenkanten zijn ruw maar ook roze-lichtbruin. De scherf RO is een twijfelgeval. (🤔Waarom?) Het baksel aan de oppervlakte van de binnenkanten is (op het oog) sprekend hetzelfde. Dus ook deze set wordt voorlopig toegekend aan één pot. (MAE=1).

En soms hebben we gewoon geluk: de delen passen perfect aan elkaar. Geen twijfel mogelijk dus, zie de afbeelding hieronder;

We maken het een stapje ingewikkelder. Nu een stel scherven vergelijken; welke horen bij elkaar?

23x scherven uit spoor S69, WP#3

of de volgende set;

48x scherven uit spoor S69, WP#3

Met zo’n klein plaatje kom je er eigenlijk niet uit. Dat wordt toch detailfoto’s vergelijken…

Om de individuele foto’s te kunnen zien, en in de foto’s tot in groot detail in te kunnen zoomen, klik hier! 👈

Tip! 👉 U kunt daar op de individuele foto’s klikken om op de geselecteerde foto in te zoomen, en vervolgens kunt u door bijvoorbeeld aan het muiswiel te draaien in- en uitzoomen op het detail in de foto…

NB! Bij het in-en uitzoomen ontstaat er enige vertraging bij de beeldopbouw in verband met de grote hoeveelheid data die in de foto’s zit. Even geduld dus als je een wazig beeld hebt na inzoomen. Na (hopelijk) korte tijd trekt ‘de mist’ op en wordt er een scherp gedetailleerd beeld vertoond. …

De foto’s betreffen doorgaans geselecteerde scherven, waarvan de buiten-, de binnen- en de zijkant is gefotografeerd. De zijkant geeft informatie over de profielvorm, en inzoomen geeft dan informatie over het baksel. Daarbij moet worden opgemerkt dat er doorgaans geen verse breuk aanwezig is, dus de informatie betreffende het baksel is zeer beperkt, maar geeft in ieder geval enig idee van het materiaal van de scherf.


Als je een stel scherven hebt die mogelijk bij elkaar horen, dan verneem ik dat uiteraard heel graag! Gebruik bijvoorbeeld onderstaand formulier ‘geef een reactie’ om de vondst te melden!


Ook rand- en Wandversieringen zijn een rijke bron van onderzoek. Wat komt er allemaal uit de opgraving Singel 56 – Odijk?

In de bovenstaande foto (Handgevormd Aardewerk – vermoedelijk IJzertijd) zien we onder aan de scherf een wandversiering, en met enig zoeken merken we ook de indrukken aan de buitenkant van de rand (bovenkant) op. Welk vormtype is dit? Dat wordt zoeken in van den Broeke. …

👨‍🎓 Hint: Kijk in ZAR30 in het hoofdstuk ‘IJzertijd aardewerk’ van Julie van Kerckhove, Figuur 7.2.3 (V28.29) (blz. 65). Zij schrijft:

Eveneens karakteristiek voor de Late IJzertijd in het Maasmondgebied is de aanwezigheid een horizontale rij van nagel- of vingertopindrukken direct onder de -meestal aan de buitenzijde versierde – rand. Ook in Odijk is deze versiering aangetroffen (fig. 7.2, 3).

Heb je een idee wat voor pot dit is? 😀 Late IJzertijd…

En zo zijn er nog veel meer randen na te trekken. 🛠📚Werk in uitvoering… En mocht je meer (beeld-) informatie nodig hebben, aarzel niet dat even te melden. Ook dat kan je als reactie geven. Zo kunnen we elkaar helpen met determineren. …

Ook hebben we nog ‘vreemde’ voorwerpen, zoals een aardewerken rooster;

In dit geval is behoren de fragmenten wel duidelijk tot één object. …

Het gaat hier hoogstwaarschijnlijk om een ovenrooster. Een dergelijk rooster is ook aangetroffen bij een opgraving in Houten, te weten Terrein 9 in Loerik (Bron: ADC rapport 264). Volgens dit rapport is er in Nederland een vergelijkbare ronde ovenplaat gevonden in Serooskerke (bron: Dumon Tak & Van den Berg 1973).De ovenplaten zijn waarschijnlijk gebruikt in pottebakkersovens bij lokale vervaardiging van het aardewerk.


En dan hebben we hier nog een losse vondst uit het vlak van WP#3. Het lag na een regenbui los aan de oppervlakte, en betreft gedraaid ruwwandig aardewerk;

Rand van een pot, type Alzei 27 (Mayen). Te dateren 4e – 5e eeuw na Chr. Uit Vlak van WP#3. Referentie: J. van Kerckhove in ZAR 30 Fig. 7.8(2,3)(V6.317) blz. 76.

Opmerkelijk, omdat in dit vlak veel IJzertijd AW is gevonden. Waarschijnlijk is dit uit de doorsnijding (Waterput/plas/geul) uit de Romeinse(?) tijd in wp#3, waarin later ook scherven aardewerk in zijn gedeponeerd of verspoeld.

Waterput/plas/geul in vlak WP#3. NB! Deze put is niet gecoupeerd en de werkput is naderhand door een laag zand afgedekt. Daarna is er een huis over heen gebouwd. …

Dit aardewerk is dus óók gevonden in Odijk – Locatie Singel West, zoals genoemd in ZAR30; dat is de onderzoekslocatie die grenst aan Singel 56. Het is dus kennelijk als één locatie te beschouwen …

Zo zijn er nog tal van andere leuke en bijzondere vondsten ..

Het eindrapport


Veldonderzoek-ODIJK-Singel-56-v01i-dd-1-2-2021

Geef een reactie